Süper Marketler İçin Klima Nasıl Seçilir

Süper marketleri kurulu oldukları alan büyüklü cinsinden 2500 m2 üstü hiper marketler (departman mağazaları),
1000-2500 m2 arası büyük süper marketler, 400-1000 m2 arası orta büyüklükte süper marketler ve 100-400 m2 arası küçük süper marketler olarak sınırlandırılabilir. Küçük süper marketlerde insan yoğunluğunun daha fazla olduğu hesaba katılmalıdır. Süper marketler yapı ve işlev itibarı ile ikiye ayrılır:




Daha çok gıda ve zorunlu ihtiyaç ürünlerinin satıldığı, insan yoğunluğunun oldukça fazla olduğu, alçak ürün bulunduğu, insanların hareketli olduğu ve alışveriş sürelerinin uzun olmadığı (ortalama 30 dk.) süper marketler  Hobi, yapı araç ve gereçlerinin satıldığı, insan yoğunluğunun nispeten daha az olduğu, oldukça yüksek malzeme bulunduğu ve alışveriş surelerinin oldukça uzun olabildiği (ortalama 60 dk.) süper marketlerdir. Bundan dolayı özellikle gerekli taze hava miktarları belirlenirken ve kanal dizaynı yapılırken süper marketlerin bu tip işlevlerinin göz önünde bulundurulması gerekir. Süper marketlerde kanal dizaynı yapılırken özellikle yerleşim planları göz önünde bulundurulmalı, eşyaların bulunduğu bölümlerde havanın eşyalara çarpması önlenmelidir. Süper marketlerin kendi içerisindeki bazı bölümlerinde üşüme hızları ve konfor koşulları değişkenlik gösterebilir. Özellikle sabit, oturularak çalışılan ve insanların sıra bekledikleri kasa bölümünde hava hızları daha düşük, hava miktarları daha fazla alınmalıdır. Süper marketlerde ısı kazanç ve kayıplarının büyük bölümünün sürekli açılıp kapanan giriş çıkış kapılarından olduğu düşünülürse klimatize edilmiş tüm havanın % 60’lık kısmının giriş kapılarına yakın olan 1/3’lük (toplam süper market alanının) kısmına üşenmesi gerekir. Günümüzde süper marketlerdeki insan yoğunluklarının hafta arası iş çıkış saatlerinde ve hafta sonlarında olduğu düşünülür ise işletme maliyeti açısından süper market tesisatlarında zonlama yapmak, çok kademeli aygıtlar kullanmak avantaj sağlar.


Süper marketlerde soğuk vitrinler etraflarındaki havayı soğuturlar ve bu gece gündüz sürekli devam eder. Örnek bir uygulamada, iç hava sıcaklığı 24 ˚C değerindedir. Bu koşullarda iç-dış sıcaklık farkı dolayısıyla ısı kazancı veya kaybı 1 ˚C sıcaklık farkı için, yaklaşık 8 kW/˚C olarak hesaplanmıştır. Soğuk vitrinler tarafından yaratılan toplam soğutma ise 56 kW değerindedir. Bu değerin % 81’ine karşı gelen duyulur ısı miktarı 45,4 kW mertebesindedir. Bu etkiyle market, yaz kış 45,4 / 8 = 5,7 ˚C soğutulmaktadır ve yaz kış mağaza sıcaklığı dış sıcaklığın 5,7 ˚C altında olacaktır. Bu nedenle süpermarketlerde, özellikle soğuk vitrin bölgelerinde, soğuk havanın döşeme seviyesinde çöküp kalması önlenmelidir. Yerel soğuk havanın sirküle edilmesi gerekir. Bu amaçla donuş havasının döşeme seviyesinde emilmesi büyük önem taşır. Dönüş menfezleri özellikle soğutucu vitrinlerin bulunduğu bölgelerde yerleştirilmelidir. Bu amaçla en iyi çözümlerden biri donuş havasının döşeme altı kanallarla toplanmasıdır. Soğutucu vitrin altından gecen bu döşeme altı kanallarda uygun noktalara acılan menfezlerden soğuk hava emilir. Bu döşeme altı kanalları aynı zamanda soğutucu akışkan borularının geçmesi için de kullanılabilir. Besleme menfezleri ise tavan seviyesinde olmalıdır.