Hava soğutmalı kondenserli sistemler, iç mahal havasından alınan istenmeyen ısının,
dış ortam havasına direkt teması olan bir kondenser yardımı ile dışarı atıldığı sistemlerdir.
Bu sistemlerde dış üniteler, sistem ısıtma konumunda çalışırken dış ortam
havasında serbest olarak bulunan ısı enerjisini absorbe ederek soğutucu akışkanın
şartlandırılmasını sağlar.
Hava soğutmalı kondenserli sistemler, soğutucu akışkanın debisinin kontrolü yöntemine
göre iki ayrı kategoride değerlendirilebilirler. Birinci kategori inverter teknolojisine
sahip kompresörlerle çalışan sistemler, ikinci kategori ise dijital scroll kompresör
teknolojisi ile çalışan sistemlerdir.
Sistemin temel çalışma prensibi bilinen soğutma çevriminden çok farklı değildir.
Sistemin dış ortam tarafındaki temel donanımları normal soğutma çevriminde olduğu
gibi özetlenebilir. İç ortamdan soğutucu akışkan tarafından alınan ısının dışarı
atılmasına yarayan bir kondenser (VRF dış ünite) ve bu kondenserin içinde akışkanı
basınçlandırmaya yarayan kompresör/kompresörler yer alır. İç ortam tarafında ise, iç
mahallerden akışkanın üzerine ısı alarak buharlaşmasını sağlayan iç üniteler (evaporatör)
ve iç üniteye gitmesi gereken akışkan miktarını belirleyen ve basınç düşürücü
eleman olarak çalışan genleşme vanaları (EGV) yer alır.
Su Soğutmalı Kondenserli VRF
İç ünite, borulama ve sistem genel hatlarıyla hava soğutmalı VRF ile aynıdır. Temel
fark kondenserin hava yerine su ile ısıyı ortama atmasıdır. Hava soğutmalı cihazlarda,
dış ünitelerde havadan soğutucu akışkana olan ısı aktarıcının yerini sudan-soğutucu
akışkana ısı aktarıcılar almıştır. Sistem; çatı, teras veya uygun balkon ve benzeri açık
alan bulunmayan veya görüntü kirliliği istenmeyen binalar için mükemmel bir çözüm
sunmaktadır. Binanın muhtelif yerlerine yerleştirilen VRF dış üniteleri bir su boru
devresi ile bir birlerine bağlanmaktadırlar. Bu devreye bir kule ve ısı kaynağı ilave
edilerek sistem tamamlanmaktadır. Sistemde dolaşan su 10°C ile 45°C arasında tutulmaktadır.
Su soğutmalı sistemlerin hava soğutmalı sistemlere göre en büyük avantajı,
dış hava şartlarına hava soğutmalı sistemler kadar sıkı sıkıya bağlı olmamalarıdır.
Diğer bir avantaj ise, EER değerinin su soğutmalı klasik soğutma grupları kadar yüksek
olmasıdır. Ayrıca hava soğutmalı VRF sistemlerinde elde edilen ısı geri kazanımı,
bu sistemlerde iki kademe olarak yapılmakta ve daha yüksek değerlere erişmektedir.
Su soğutmalı VRF sistemleri amaca uygun olarak iyi planlanmalı ve kurulmalıdır.
Dış ünitelerin gizlenebilmesi, klasik soğutma grupları kadar EER’ye sahip olmaları
ve iç ünitelerin kullandıkları enerjinin kolay paylaşımı başlıca avantajlarıdır. Dış hava
şartlarına çok bağlı değildir, ancak ılıman iklimlerde ısı pompaladıkları bir ortam
yoksa ve kazan gibi bir ısı kaynağından besleniyor ise hava soğutmalı sistemlere karşı
avantajlarını kaybeder.
Isı Geri Kazanımlı VRF Sistemler
Bir mahalde soğutma yapılırken, aynı zamanda o mahalde istenmeyen ısı enerjisi
dışarıya atılmaktadır. Bazı binalarda ise belirli mahallerde soğutma yaparken
belirli mahallerde ısıtma ihtiyacı olabilmektedir. Örneğin, güney-kuzey uzanımlı
binalarda özellikle geçiş mevsimlerinde güneş alan, güneye bakan özellikle cam kaplı cepheler,
gün içerisinde fazla ısınırken, güneş almayan cephelerde halen ısı kaybı ve ısıtma ihtiyacı olabilmektedir. Ya da bir otel binasının tamamında ısıtma yapılırken, 1000 kişinin bir arada bulunduğu bir konferans salonunun o an için soğutulması gerekebilir. Bina ölçeği büyüdükçe
bu tarz ihtiyaçlar artmaktadır. Öyleyse, neden zaten binamızın belirli bir mahallini soğuturken
enerji harcayarak topladığımız enerjiyi dışarıya atalım?
Bu enerjiyi, ihtiyaç duyan başka bir mahalde neden kullanmayalım?
İşte ısı geri kazanımlı VRF sistemleri bize bu imkanı sağlar. Normal VRF sistemlerinde
sıvı ve buhar olarak iki bakır boru hattı mevcutken, ısı geri kazanımlı sistemlerde mahaller
arasındaki ısının transferini sağlayan bir üçüncü bakır boru hattı daha bulunur.
Bu nedenle üç borulu sistem olarak da ifade edilir. Ayrıca bir mahalde ısı yüklenmiş
soğutucu akışkanın ısısının başka mahallere aktarılmasını sağlayan ısı geri kazanım
kutuları mevcuttur. Isı geri kazanım kutuları solenoid valfler, elektronik akış kontrol
üniteleri ve haberleşme üniteleri ile bu işlevi yerine getirirler.
